Μία μέρα στον παράδεισο της Νικολέττας Φωσκόλου στην Τήνο, γράφει η Γιάννα.

Γυναίκα παλιάς κοπής στη σύγχρονη Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, ανοιχτόμυαλη, καλόκαρδη, ευγενική, γλυκιά, εξυπηρετική, δραστήρια, δυναμική, χαμογελαστή.

Μία από τις τελευταίες Ουρσουλίνες που φοίτησαν στη Μονή/Σχολή Ουρσουλινών, στα λουτρά της Τήνου.
Μαγείρισσα, λαογράφος και συγγραφέας της Κυκλαδίτικης γαστρονομίας.
Μια συγκλονιστική τηνιακή οικοδέσποινα.
Η Τήνος ολόκληρη.

Η γυναίκα που με δίδαξε να πολεμάω τα δύσκολα με αγάπη. Αυτός είναι ο δικός της τρόπος και τον υιοθέτησα. Η κουβέντες μας μαλάκωσαν την ψυχή μου.

Αν δε γνωρίζεις τη Νικολέττα, θα νομίζεις ότι υπερβάλλω. Όμως, δεν έχουν ίχνος υπερβολής τα λόγια μου.

Τη γνώρισα στο δεύτερο TinosFoodPaths και μου έκανε εντύπωση η ευγένεια με την οποία ζήτησε το χαρτάκι με τη συνταγή που κρατούσα την ημέρα που μαγείρευα τη γεύση της συνεργασίας. Την παρατήρησα καθώς άνοιγε το σημειωματάριο της και έκρυβε το χαρτάκι μέσα στις σελίδες του. Είχε μια χαρά μικρού παιδιού το βλέμμα της. Την επόμενη ημέρα στο Μυστικό Δείπνο, την άκουσα να λέει με δάκρυα στα μάτια ότι ήταν μία από τις τελευταίες μαθήτριες της Μονής/Σχολής Ουρσουλινών.

Πέρασε ένας χρόνος και βρισκόμουν ξανά στο νησί με αφορμή το τρίτο TinosFoodPaths. Αγκαλιαστήκαμε σα να γνωριζόμασταν χρόνια και με κάλεσε στο σπίτι της. Βρήκα λίγο ελεύθερο χρόνο και άδραξα την ευκαιρία να τη δω. “Σε μία ώρα θα είμαι εκεί”, της είπα. “Είμαι στη χώρα και θα επιστρέψω στο σπίτι κι εγώ σε μία ώρα”, μου απάντησε. Όπως και έγινε.

Ο ΜΠΑΞΕΣ

Περπατήσαμε ανάμεσα σε κερασιές, βυσσινιές, λεμονιές, ροδιές, ελιές, βερικοκιές, κυδωνιές, φράουλες και μεσκλιές. Μας έδειξε τα βότανα που καλλιεργεί, τα όσπρια.

ΤΑ ΖΩΑΚΙΑ ΤΗΣ

Παίξαμε με τον σκύλο της, χαζέψαμε τις φραγκόκοτες, μαζέψαμε αυγά από τις κότες και χαμογελάσαμε στο γουρούνι. Έκοψε μερικές αγκινάρες, ένα μαρούλι, λίγα λεμόνια.

ΤΟ ΣΠΙΤΙΚΟ ΤΗΣ ΝΙΚΟΛΕΤΤΑΣ

Μας ξενάγησε στους χώρους του σπιτιού της. Ένα σπίτι, μουσείο με κειμήλια στολισμένα πάνω στα παλιά έπιπλα. Για κάθε αντικείμενο είχε να αφηγηθεί μία ξεχωριστή ιστορία. Από τις εργασίες που έφτιαξε στις Ουρσουλίνες, κεντήματα, κοφτά, κούκλες για κουκλοθέατρο μέχρι τα άλμπουμ από τα μακρινά ταξίδια που έχει βρεθεί καλεσμένη να μαγειρεύει εκπροσωπώντας την Κυκλαδίτικη γαστρονομία.

Βιβλία γαστρονομίας και άλμπουμ με φωτογραφίες από τα γαστρονομικά ταξίδια της πάνω σε ένα παλιό, ξύλινο σεντούκι

Τηνιακά κεραμικά σκεύη και μινιατούρα τηνιακού περιστεριώνα, ενθύμιο από την αδερφή της που έφυγε νέα.

Το δωμάτιο των καλεσμένων, στρωμένο με χειροποίητο, κεντητό κάλυμμα. Από τα μαθήματα που διδάχθηκε στη Μονή/Σχολή Ουρσουλινών.

Κεραμικά, από τα χέρια της αδερφής της. που την έχασε νέα.

Χειροποίητη κούκλα με πολλαπλές φιγούρες. Από τη μία η γιαγιά, από την άλλη ο κακός λύκος και ενδιάμεσα η κοκκινοσκουφίτσα. Από το μάθημα στη Μονή/Σχολή Ουρσουλινών.

Η ΜΙΚΡΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΤΕΧΝΙΑ

Ένα εργαστήριο – μουσείο, στημένο με αντίκες, κειμήλια σπάνιας αξίας. Πήλινα, μπρούτζινα, χάλκινα σκεύη και έπιπλα-ενθύμια από τις Ουρσουλίνες.

Πετρόμυλος και μαρμάρινο δοχείο για τα ζωντανά.

Το καθισματάκι της, με τα ντουλαπάκια που φύλαγε τα προσωπικά της αντικείμενα, από τη Μονή Ορσουλινών

Κουπ- πατ/ κειμήλια από την εποχή των Ουρσουλινών.

Αριστερά οι εστίες και δεξιά ο φούρνος. Στη μέση τα κουζινικά.

Χάλκινες φόρμες και ταψιά, κειμήλια από άλλες εποχές.

ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ ΓΕΥΜΑ ΜΕ ΌΤΙ ΕΙΧΕ ΕΥΚΑΙΡΟ

Καταλήξαμε στη βεράντα του σπιτιού της για να μιλήσουμε. Μας είχε βρει πια το μεσημέρι και προσφέρθηκε να μείνουμε για φαγητό μαζί της. Άλλωστε μετά θα πηγαίναμε μαζί στο χωριό Κουμάρο για τις εκδηλώσεις της ημέρας. Ετοίμασε “κάτι γρήγορο με ότι είχε εύκαιρο”. Όταν όμως βρίσκεσαι στο σπίτι μίας τέτοιας γυναίκας, τα “εύκαιρα” έχουν άλλη έννοια.

Δες πως μία σπουδαία νοικοκυρά, μία πολυτάλαντη γυναίκα στήνει ένα μεσημεριανό γεύμα για τους ξαφνικούς μουσαφιραίους με ότι είχε εύκαιρο. Μέσα σε λίγα λεπτά και όσο εγώ την βομβάρδιζα με ερωτήσεις για το νησί, για την παράδοση, για την Τήνο, για τη δεμένη ομάδα, για τα παιδιά της, την αδερφή της, τις Ουρσουλίνες, εκείνη στριφογύριζε σαν τη σβούρα και σα να έχει κρυμμένα 10 ακόμη χέρια, έστησε πλήρες γεύμα.

Έπλασε αφράτα μπιφτέκια και δύο τηγανιές με πατάτες. Αυτά δεν πρόλαβα να τα φωτογραφίσω γιατί εξαφανίστηκαν από την πιατέλα μαγικά.
Μάζεψε αυγά από τις κότες της και έφτιαξε μία τηνιακή φουρτάλια. (πήρα και μερικά επιστρέφοντας στην Αθήνα)
Έκοψε και καθάρισε φρέσκιες αγκινάρες για την φουρτάλια.

Έβγαλε από το ψυγείο τη δική της λούζα και τα δικά της λουκάνικα. Χωρίς να υπερβάλλω, ήταν η πιο νόστιμη λούζα που έχω δοκιμάσει.
Έκοψε ενα μαρούλι και κρεμμύδια από τον μπαξέ της για τη σαλάτα.
Έφερε από το ψυγείο την περίφημη Κυκλαδίτικη μαϊντανοσαλάτα που παρουσιάζει και στο βιβλίο της, Κυκλάδων Γεύσεις .
Κάλεσε (ομολογώ χωρίς να το καταλάβω) και της έφεραν γραβιέρα και μπαλάκι από το Συνεταιρισμό που στεγάζεται κοντά στο σπίτι της.
Άνοιξε και ένα βαζάκι από τις περίφημες, βουτυράτες αγκινάρες της.
Έφερε και το κρασί του συζύγου της, τσουγκρίσαμε τα ποτήρια μας, ανταλλάξαμε ευχές και αδειάσαμε ότι πιατέλα υπήρχε στο τραπέζι.
Το γεύμα ολοκληρώθηκε με παγωτό βανίλια και γλυκό κουταλιού φράουλα, φυσικά όλα καμωμένα από τα δικά της χέρια.
Έψησε καφεδάκια για όλους μας και έφερε λίγες τηνιακές, τσιμπητές τυροπιτούλες, σήμα κατατεθέν της Τηνιακής γαστρονομίας.
Αγκινάρες στο φούρνο, γεμισμένες με κιμά και μπεσαμέλ

ΟΙ ΑΓΚΙΝΑΡΕΣ ΤΗΣ ΝΙΚΟΛΕΤΤΑΣ

Αν και δεν είμαι η καταλληλότερη για να κρίνω αγκινάρες (δεν ανήκουν στις αδυναμίες μου), στην Τήνο λύγισα. Έμαθα να τρώω αγκινάρες. Ξεχωρίζω αυτές που κρύβει στα βαζάκια της η Νικολέττα, για την ήπια γεύση τους και τη βουτυράτη υφή τους. Σκέτες, μέσα σε σαλάτα ή και μαγειρεμένες μέσα στη φουρτάλια είναι λαχταριστός μεζές που αξίζει μία θέση στα ντουλάπια της κουζίνας.