Σε πολλές ομιλίες μας στην Επέτειο που γίνεται κάθε χρόνο, στο Εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων τονίζεται ότι η Μάχη της Σχοινόλακας, που οι πρωταγωνιστές ήσαν μόνο Έλληνες, θα ήταν ανώτερη από κάθε άλλη στην περιοχή, εάν δεν είχε γίνει η Ναυμαχία του Ναυαρίνου, που πολέμησαν ξένοι.
Η ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
Η ΣΧΟΙΝΟΛΑΚΑ είναι ένα μικρό χωριό του Δήμου Πύλου – Νέστορος. Ευρίσκεται Βόρεια της Πύλου και απέχει από αυτήν εννέα χιλιόμετρα. Έχει σαρανταπέντε κατοίκους [2003] που κατέχουν πολύ μεγάλη έκταση σε σύγκριση με τα άλλα χωριά. Στα βόρεια του χωριού είναι το Λυκοβούνι με υψόμετρο 350 μέτρα. ΒΑ είναι η Κουκουνάρα με τους Μυκηναϊκούς τάφους. Ανατολικά είναι η Στενωσιά [πρώην Λέζαγα], νότια είναι τα Μπαλοδημαίϊκα και η Πύλα και δυτικά είναι η Γιάλοβα. Η προνομιακή του θέση που είναι σε υψόμετρο εκατόν πενήντα μέτρων από τη θάλασσα, το κάνει το μπαλκόνι της Πύλου και γενικότερα του ευρύτερου ορίζοντα που αποκαλούμε Ναβαρίνο. Eίναι μακριά από κουνούπια και έχει πολλές πηγές με τρεχούμενα νερά. Τούτο σημαίνει ότι ήταν κατάλληλο για κατοίκηση από τους αρχαιοτάτους χρόνους.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Την εποχή της Επανάστασης του 1821 η περιοχή μας όλη ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση. Ετσι στα τραγούδια της εποχής λέγανε τούτα τα λόγια.
Θέλω να πάω στο Νιόκαστρο που γίνονται οι πολέμοι
Την εποχή εκείνη, το χωριό όπως προκύπτει από πολλές πηγές, είχε τέσσερις οικογένειες. Ήταν γνωστό με το όνομα ΣΧΟΙΝΟΛΑΚΑ. Σε κάποιο φυλλάδιο βρέθηκε ότι το έγραφαν ακόμη και Σκυλόλακα, όπως στο έγγραφο που αναφέρεται για την ίδρυση Δημοτικού Καποδιστριακού Σχολείου στην Ικλαινα. Υπέγραφε ο Ιωάννης Κωσταντάκης από του Σκυνόλακα.
Ο Μιχαήλ Πετρώφ στον χάρτη της Μεσσηνίας περιγράφει τρεις μάχες για τη Σχοινόλακα.
Ο Ιμπραήμ, κατέλαβε την Μεθώνη στις 10-12 Φεβρουαρίου του 1825. Έφερε δώδεκα χιλιάδες στρατό για να καταπνίξει την Επανάσταση του 1821 Ξεκαθάρισε τις θέσεις που έφερναν αντίσταση από την Μεθώνη μέχρι και την Κορώνη και το Πεταλίδι. Έτσι ξεκίνησε να προχωρήσει προς την Αρκαδιά [Κυπαρισσία].
Στο χωριό Κρεμμύδια είχαν συγκεντρωθεί δύο χιλιάδες Έλληνες και ετοιμάζονταν να κάνουν αντίσταση στον Ιμπραήμ. Ο Κουντουριώτης έβαλε αρχηγό των τμημάτων ξηράς τον συγγενή του ναυτικό Σκούρτη. Ο Κολοκοτρώνης και άλλοι σπουδαίοι οπλαρχηγοί ήταν στις φυλακές. Σε ενίσχυση των Ελληνικών δυνάμεων κατέφθασε ορμώμενος από την Περιοχή Βερμίου Ναούσης ο «Κολοκοτρώνης του Βορρά» υπέρ εξηκοντούτις Τάσος Καρατάσος. Πληγώθηκε ο εγωισμός του όταν έμαθε ότι τον αγνόησαν. Στην πραγματικότητα ήταν ο πλέον άξιος, να αναλάβει την αρχιστρατηγία γιατί ήταν εμπειροπόλεμος και στη θάλασσα και στην ξηρά. Είχε πολεμήσει στη Σερβία, Νάουσα, Θεσσαλονίκη, Βέρροια, Τρίκερι, Σκιάθο και σε πολλά άλλα μέρη. Πώς ήταν δυνατόν να δεχθεί μια τέτοια προσβολή. Ο Σκούρτης γνώριζε μόνο ναυτικά παραγγέλματα και «σουταβέντο διέταττε», γεγονός που δημιουργούσε προβλήματα στην εκτέλεση διαταγών. Ετσι ο Καρατάσος πήρε τους υπόλοιπους διακοσίους Μακεδόνες και κατευθύνθηκε για το Νιόκαστρο για να συναντήσει τους άλλους πεντακοσίους που είχε στείλει από πριν. Φθάνοντας μέσα στο χωριό Σχοινόλακα στρατοπέδευσε στα λίγα σπίτια και τους στάβλους των χωρικών που του προσέφεραν κάθε βοήθεια.
Ο Ιμπραήμ όμως που γνώριζε ποιός ήταν ο Καρατάσος, είχε πληροφορηθεί τις κινήσεις του και έτσι την άλλη ημέρα 15 Μαρτίου 1825, πήγε με έξι χιλιάδες στρατό, ιππικό και καλογυμνασμένους αξιωματικούς, να αντιμετωπίσει τον Καρατάσο. Ο Καρατάσος που γνώριζε τα σχέδια του Ιμπραήμ, μετέτρεψε τους στάβλους και τα σπίτια σε πρόχειρα οχυρά και ετοιμάστηκε να τον …υποδεχθεί. Δεν υπήρχε άλλη λύση. Έπρεπε να αντισταθεί με κάθε θυσία.
Η επέτειος της νικηφόρας μάχης της Σχοινόλακας εορτάζεται κάθε χρόνο την 15ην Μαρτίου, με κάθε επισημότητα. από το 1994 από ενέργειες του Κώστα Μπαλαφούτη, βασισμένες ιστορικά σε πολλές πηγές και μελέτες.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ή ΘΑΝΑΤΟΣ
Την 15ην Μαρτίου το πρωί, ημέρα Κυριακή, στις εννέα η ώρα, άρχισε η επίθεση.
Ο Καρατάσος τους περίμενε να φτάσουν σε απόσταση βολής. Έδωσε το σύνθημα και ακούστηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί Η ημέρα δεν ήταν καλή για τους εχθρούς. Άνοιξε ο ουρανός τους ασκούς του και η βροχή αχρήστεψε τις μπαρούτες τους που δεν έπαιρναν φωτιά. Ντουφεκιά δεν έριξαν.
Ο Καρατάσος, που δεν έχασε το ηθικό του παρότι δέχτηκε τρείς επιθέσεις, ακόμη και από τον ίδιο τον Ρισβάν Μπέη, που ήταν το πρωτοπαλίκαρο του Ιμπραήμ, δεν λύγισε.
Είχε ζητήσει βοήθεια, αλλά δεν την έλαβε ποτέ γιατί όσοι έσπευσαν έπαθαν πανωλεθρία από το Ιππικό του Ιμπραήμ, πριν φτάσουν στο χωριό. Η βοήθεια που ζήτησε ο Καρατάσος ήλθε από το χωριό Κρεμμύδια μέσω Κουκουνάρας. Όταν έφτασε όμως σε απόσταση δεκαπέντε λεπτών από το χωριό ισχυρή δύναμη του ιππικού του Ιμπραήμ την απέκρουσε με αποτέλεσμα να οπισθοχωρήσει αφήνοντας αρκετούς νεκρούς. Στις σημερινές θέσεις “Μνήματα” και “Σκοτωμένου”, έπεσαν περίπου εκατόν πενήντα Ελληνες και κανένας μέσα στο χωριό.
Συμπερασματικά, μειώθηκαν οι δυνάμεις του Ιμπραήμ. Έχασε αρκετό οπλισμό, τον οποίον απέκτησαν οι Έλληνες και τον έστειλαν στην Τρίπολη. Αναπτερώθηκε το ηθικό των Ελλήνων που ήταν καταρρακωμένο. Καθυστέρησαν οι επιχειρήσεις του Ιμπραήμ για είκοσι-τρείς ημέρες, ώσπου να ετοιμαστεί γιa νέα επίθεση.
ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Κατά το παρελθόν, στη διαδικασία διάνοιξης του δρόμου Σχοινόλακας Κουκουνάρας, τα οδοποιητικά μηχανήματα έφεραν στο φως δείγματα οστών. Τότε, η ευθιξία και το ενδιαφέρον μας για την ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς μας ανάγκασε σε επιτόπια έρευνα. Σε επιφανειακό καθαρισμό, αναδείχτηκε ανθρώπινος σκελετός μήκους εκατόν ογδόντα εκατοστών του μέτρου. Λόγω της χρήσης του οδοστρώματος από τη διέλευση μεγάλων και βαρέων οχημάτων παρατηρήθηκε εντονότατη αποσαθρωτική τάση των οστών. Μετά τη λήψη των σχετικών φωτογραφιών, στεγανοποιήσαμε τον τάφο, χωρίς αλλοίωση των στοιχείων που ευρέθησαν.
Η τοποθεσία ακόμη ονομάζεται “ΣΚΟΤΩΜΕΝΟΥ”. Εκεί σήμερα υπάρχουν οι τάφοι των αγωνιστών που θάφτηκαν στην περιοχή. Η ερευνητική μας ομάδα επισκέφθηκε την περιοχή και φωτογράφησε τα οστά που βρέθηκαν σε πέτρινο επιφανειακό περίβλημα.
Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ
ΠΕΜΠΤΗ 15 ΜΑΡΤΙΟΥ 2018
Την Πέμπτη 15 Μαρτίου 2018, θα εορταστεί η 193η Επέτειος της Μάχης της Σχοινόλακας και θα πραγματοποιηθούν τα αποκαλυπτήρια του νέου μνημείου των πεσόντων.
Πρόγραμμα Εκδηλώσεων για την Επέτειο.
Ώρα 10:00: Πέρας προσέλευσης Επισήμων στον Ιερό Ναό Αγίων Αποστόλων, στη Σχοινόλακα.
Ώρα 10:05: Τέλεση Δοξολογίας
Ώρα 10:15: Επιμνημόσυνη Δέηση υπέρ πεσόντων και θυμάτων των εθνικών αγώνων, έμπροσθεν του Μνημείου των Πεσόντων.
Ώρα 10:30: Αποκαλυπτήρια Μνημείου Πεσόντων στη Μάχη της Σχοινόλακας
Στη συνέχεια θα ακολουθήσουν:
- Κατάθεση Στεφάνων από τις Αρχές.
- Τήρηση ενός λεπτού σιγής εις μνήμη των Πεσόντων.
- Ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου
- Εκφώνηση του πανηγυρικού της Ημέρας από την κυρία Αικατερίνη Διαμαντοπούλου – Κουτσούμπου, Θεολόγο -Φιλόλογο, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ.
Ώρα 11:00: Μικρή Δεξίωση
Ομιλία Κώστα Μπαλαφούτη για την Μάχη της Σχοινόλακας 15/3/2017
Απόσπασμα από τα κείμενα του Κώστα Γ. Μπαλαφούτη, Μεσσήνιου Λαογράφου που με δικές του έρευνες και ενέργειες, ανέδειξε, οργάνωσε και ανέδειξε μία τόσο σημαντική και νικηφόρα μάχη.
