Για κάποιους είναι μπάρα ενέργειας για εμάς είναι το παστέλι χωρίς ζάχαρη της ανδριώτισσας γιαγιάς.
Η γιαγιά η Ανδριώτισσα που ήταν σύζυγος ναυτικού και καπετάνισσα του δικού της σπιτικού εκτός του ότι μεγάλωσε μόνη της, τις δύο κόρες της δουλεύοντας σαν μοδίστρα για χρόνια στο “Χρυσό Ψαλίδι”, δεν ξέχασε ποτέ τις παραδόσεις του νησιού της. Κάθε Χριστούγεννα έφτιαχνε τους θεϊκούς κουραμπιέδες και το παστέλι. Το ανδριώτικο παστέλι. Που σαν αυτό δεν υπάρχει κανένα άλλο.
Η παράδοση θέλει οι νοικοκυρές της Άνδρου να αξιοποιούν τα υλικά του νησιού τους με τον πιο ντελικάτο τρόπο. Φημισμένες για την μαεστρία τους στην κουζίνα. Ευλογημένο νησί με πηγές, πράσινο, εσπεριδοειδή και άνθη. Τα υλικά ήταν το Α και το Ω. Άλλωστε μέσα στη φτώχια των εποχών οι ανδριώτισσες είχαν τα καλύτερα υλικά και φρόντιζαν πάντα για την καλύτερη μαγειρική.
Πάμε να καταγράψουμε τα υλικά γιατί εκεί κρύβεται όλο το μυστικό.
- Μέλι θυμαρίσιο
- Παξιμάδι ή φρυγανιά τριμμένη
- Καρύδι
- Ανθόνερο
- Σουσάμι (ναι, η Άνδρος είχε δικό της)
- Μοσχοκάρυδο και κανέλα που έφερναν οι ναυτικοί από τα ταξίδια.
Η αδερφή μου που τρελαινόταν γι΄ αυτό το παστέλι, παρόλο που έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που χάσαμε την γιαγιά μας, εξακολουθεί να το μνημονεύει. Με αυτά και με ‘κείνα με πίεσε να μάθουμε να το φτιάχνουμε μόνες μας. Αναζητούσε συνταγές, τις φτιάχναμε και δεν έμοιαζαν με αυτό που αγαπούσε. Ίσως κάθε νοικοκυρά να είχε τη δική της εκδοχή, ίσως να μην ήθελαν να μάθουμε όλα τα μυστικά γιατί τα κρατούσαν για το δικό τους σπιτικό.
Μετά από πολλές προσπάθειες καταλήξαμε στην παρακάτω συνταγή η οποία είναι ακριβώς αυτή που έφτιαχνε η δική μας γιαγιά. Σημειώστε την συνταγή αλλά να έχετε πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού σας ότι σ ένα υλικό να “ρίξεις” την ποιότητα θα φτιάξεις διαφορετικό παστέλι. Γιατί όπως είπαμε οι παλιές ανδριώτισσες μαγείρευαν μόνο με τα καλύτερα υλικά.
Συνταγή
- 300γρ μέλι θυμαρίσιο ή ανθόμελο ή μέλι πορτοκαλιάς
- 20γρ νερό
- 400γρ καρύδι, αυστηρά ελληνικό, ψιλοκομμένο. Εμείς αγοράζουμε πεταλούδα και το σπάμε μόνες μας.
- 80γρ φρυγανιά τριμμένη. Έχουμε δοκιμάσει και παξιμάδι αλλά στεγνώνει πολύ το παστέλι.
- 5γρ μοσχοκάρυδο ολόκληρο και το τρίβουμε στον καφεκόπτη.
- 5γρ κανέλα Κεϋλάνης και την τρίβουμε επίσης στον καφεκόπτη.
- 200γρ σουσάμι λευκό ίσως και λίγο παραπάνω. Αρκεί να καλυφθεί πάνω και κάτω όλο το μείγμα.
- μισό λεμόνι
- Ανθόνερο σε σπρέι.
- Μια φορά στις τόσες αγγαρεύουμε κάποια θεία ή φίλη και προμηθευόμαστε ανδριώτικο που έχει διαφορετικό άρωμα. Εξίσου αρωματικό είναι και αυτό που κυκλοφορεί στο εμπόριο.
- Στα μεγάλα κέφια, παίρνουμε έλαιο πορτοκαλιάς από την Ευριπίδου, το διαλύουμε σε νερό και ψεκάζουμε μ΄αυτό.
Η διαδικασία
- Τρίβουμε τις φρυγανιές ώστε να γίνουν σκόνη.
- Ψιλοκόβουμε το καρύδι. Η γιαγιά το έσπασε στο γουδί εμείς το σπάμε στο μίξερ.
- Σε μια λεκάνη βάζουμε την τριμμένη φρυγανιά, το τριμμένο καρύδι, το μοσχοκάρυδο, την κανέλα και ανακατεύουμε καλά.
- Σε μια κατσαρόλα ζεσταίνουμε το μέλι με το νερό και μια σταγόνα λεμόνι. Δεν χρειάζεται να βράσει.
- Μόλις ζεσταθεί το μέλι, το προσθέτουμε στη λεκάνη με τα υπόλοιπα υλικά και ανακατεύουμε με μια ξύλινη κουτάλα.
- Ψεκάζουμε μια λαμαρίνα ή μια μαρμάρινη επιφάνεια με ανθόνερο, καλύπτουμε με σουσάμι, αδειάζουμε όλο το μείγμα και με τη βοήθεια ενός πλάστη στρώνουμε την επιφάνεια έτσι ώστε να αποκτήσει παντού το ίδιο ύψος. Η γιαγιά μου το έστρωνε πάντα με μπουκάλι.
- Επειδή κολλάει το μείγμα, πασπαλίζουμε σταδιακά λίγο-λίγο το σουσάμι και συνεχίζουμε το στρώσιμο.
- Αφήνουμε να κρυώσει και να σταθεροποιηθεί.
- Παραδοσιακά το κόβουν σε ρόμβους και το σερβίρουν πάνω σε φύλλα λεμονιάς. Εμείς το κόβουμε σε μικρά τετράγωνα.
- Αν περισσέψει παστέλι σε ακανόνιστα σχήματα το πλάθουμε σε μικρές μπάλες, μέγεθος μπουκιάς.
Σημείωση
Επειδή κάθε σπιτικό είχε τη δική του εκδοχή, υπάρχουν συνταγές με ζάχαρη. Η δική μας γιαγιά δεν έβαζε. Μπορείτε να αντικαταστήσετε τη μισή ποσότητα του μελιού με ζάχαρη και να τη λιώσετε μαζί με το μέλι στην κατσαρόλα. Το αποτέλεσμα θα βγει λίγο πιο γλυκό και το παστέλι θα γίνει γυαλιστερό και κολλώδες.
Περί ορέξεως ξέρετε τι λένε…
Διάβασε τι έγραψε η Ιωάννα Σταμούλου όταν δοκίμασε το δικό μας παστέλι.
Το παστέλι ύψος
