Η Κιβωτός του Δήμου: Ζωντανή πολιτιστική κληρονομιά

Η γη καταπράσινη από τα νωπά στάχυα και γύρω-γύρω λίγα φουντωτά δέντρα. Περπατάς το χωματόδρομο, περνάς το στεγνό ρυάκι και μπροστά σου η κιβωτός του Δήμου. Ανοίγει η ξύλινη πόρτα και το τοπίο αλλάζει. Μόνο χώμα, κάποιοι ξύλινοι πάσσαλοι σαν χωρίσματα, μια ψευτοσκεπή και στο βάθος ένας λοφίσκος χωμάτινος με μαδημένα δέντρα. Τρέχουν καταπάνω μας 2-3 σκυλιά με κουνιστή ουρά και πιο πίσω άλλα τόσα κουτάβια ζητώντας χάδια και παιχνίδια.

Τα αρχέγονα ιππάρια

Έχει πεντακάθαρο ουρανό, αρκετό ήλιο και ησυχία παντού. Ακούγεται μόνο η φωνή του τσοπάνη που καλεί τα άλογα. Καμία αλλαγή. Στο τρίτο κάλεσμα με τους βουκολικούς, απροσδιόριστους ήχους ακούγονται από μακριά καλπασμοί. Σε λίγα λεπτά το λιβάδι έχει γεμίσει με μικρά, όμορφα – πολύ όμορφα άλογα. Γκρι, μπεζ, καφέ, μαύρα. Αργότερα μαθαίνουμε ότι κάποιες από αυτές τις φυλές είναι φωτοπεριοδικές και το χρώμα τους προσαρμόζεται στις συνθήκες της εποχής. Μας πλησιάζουν με αυτοπεποίθηση και ζητούν ένα χάδι, ίσως και λίγο νερό ή τροφή. Μικροσκοπικά, κομψά και πολύ φιλικά περπατούν ανάμεσά μας και σιγά σιγά σκορπίζουν στο χωράφι ώσπου εξαφανίζονται πάλι, όλα μαζί.

Κατσίκες, Τράγοι, Γίδια, Αίγες, Πρόβατα

Στο διπλανό συρμάτινο φράχτη, καμιά δεκαριά αίγες λιάζονται ανέμελες, άλλες μηρυκάζουν αδιάφορα, δύο τράγοι πλακώνονται στις κουτουλιές και μερικά κοντοπόδαρα κατσίκια τρέχουν όπως αρμόζει στη φυλή τους -πραγματικά “σαν κατσίκια” κατά πάνω μας. Αν είσαι τυχερός μπορεί να τα δεις να πηδάνε πάνω στη σκεπή. Κανείς δεν καταλαβαίνει πώς και πόσο γρήγορα. Χώνουν τις μουσούδες στα σύρματα για να παίξουμε, τα αγγίζουμε. Με τα λεπτά δοντάκια τους προσπαθούν να ροκανίσουν τα δάχτυλά μας. Ύστερα βρίσκουν λιωμένα κορδόνια και τα μασουλάνε με μανία. Δίπλα, στη σχεδιασμένη σκιά αράζουν μερικά μαλλιαρά πρόβατα. Δεν έχουν όρεξη για κουβέντα, φαίνεται έχουν σκάσει από τη ζέστη και το τρίχωμα δεν βοηθάει. Είναι ήδη καλοκαίρι.

Οι αυτόχθονες αγελάδες

Γυρνάς την πλάτη στα κατσίκια και αντικρίζεις μια μικροσκοπική αγελάδα με το πιο όμορφο κεφάλι. “Αυτή η αρχαία Ελληνική φυλή έχει ιστορία 10.000 χρόνων ή από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να εξημερώνει τα ζώα για να καλυτερεύσει τη ζωή του. Τα ζώα αυτά μεγαλώνουν στο φυσικό τους περιβάλλον, το οποίο άλλωστε αυτά το διαμορφώνουν σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Κοίτα το κεφάλι τους, δες πόσο όμορφο είναι! Θα το συναντήσεις και στις τοιχογραφίες του Μινωικού πολιτισμού. Από τα πιο ζωγραφισμένα ζώα!“, είπε ο Θέμης καθώς μας ξεναγούσε.

“Το να είσαι κτηνοτρόφος είναι λειτούργημα!”

Ο Θέμης, επιστήμονας ζωοτέχνης, είναι παντρεμένος με την Εύη που είναι γεωπόνος και κόρη του Δημήτρη Δήμου, του “σύγχρονου Νώε” όπως τον αποκαλούν οι περισσότεροι. Του ανθρώπου δηλαδή που έβλεπε μακριά, είχε όραμα και αγάπη όχι μόνο για τον τόπο του αλλά για όλη την Ελλάδα, γι αυτό κι έστησε αυτή τη φάρμα, την ΚΙΒΩΤΟ. Για να διασώσει τις ελληνικές φυλές που κινδύνευαν να αφανιστούν φρόντισε αυτά τα σπάνια και υπό εξαφάνιση ζώα να ζουν χαρούμενα, να χαίρονται τη μέρα, να αναπαράγονται φυσιολογικά, να τρέφονται υγιεινά, να παραμείνουν στην αιωνιότητα. Οι τροφές τους αποτελούνται από βίκο, βρόμη, τριφύλλι, κριθάρι, μπιζέλι και ποτέ (αυστηρά) δεν περιέχουν σόγια. Ξεκίνησε να τα συλλέγει το 1982 με σκοπό να τα εμπορεύεται αλλά δεν άντεξε την εντατική εκτροφή. Δεν ήθελε. “Ο πεθερός μου ήθελε τα ζώα να είναι ένα με το περιβάλλον τους γιατί αποτελούν τη ζωντανή πολιτιστική μας κληρονομιά”, επαναλαμβάνει.

247 στρέμματα περιφραγμένα φιλοξενούν αυτόχθονες, σπάνιες και αρχέγονες φυλές ζώων εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, 4 ελληνικούς βούβαλους, 200 (από τις 500 που υπάρχουν) αγελάδες στεπικής φυλής Κατερίνης, 150 χοιρομητέρες μαύρου χοίρου, 30 ιππάρια Σκύρου, 30 ίππους Θεσσαλίας, 25 Σαρακατσάνικα πρόβατα, 30 αίγες από το μοναστήρι του Άγιου Νικάνορα, 20 αίγες Καρύστου, πρόβατα κ.α Αυτή είναι η κιβωτός του Δήμου.

Ο Θέμης αγκαλιά με την παραδοσιακή γαλατόπιτα που έφτιαξε η πεθερά του. Κάθε μπουκιά έκρυβε μια εικόνα της φάρμας.
Ακόμη και αν τη γευόμουν σε άλλο χώρο θα αναγνώριζα το ποιος, το που και το γιατί.

“Από μικρός έλεγα ότι θέλω να γίνω τσοπάνος με πτυχίο και το έψαξα πολύ. Αυτό ήθελα πάντα και αυτό κάνω. Με τη γυναίκα μου είμαστε μαζί από 15 χρονών. […] Γιατί δεν υπάρχει ένα αγροτικό λύκειο; Το να είσαι κτηνοτρόφος είναι λειτούργημα.”

Είπε και ύστερα έβγαλε διαφορετικούς ήχους για να καλέσει τους μαύρους χοίρους. Προσπαθεί δυο και τρεις φορές.
– “Τα γουρούνια είναι τετραπέρατα. Ξέρουν ότι δεν είναι η ώρα του φαγητού γι αυτό δεν έρχονται!“.
– “Πώς έχεις μάθει να βγάζεις διαφορετικές φωνές για κάθε κοπάδι; Πώς το γνωρίζουν τα ζώα;“
– “Όπως και οι άνθρωποι! Ή αλλιώς θα μιλήσεις στο σκύλο και αλλιώς στη γάτα!“.

Οι μαύροι χοίροι

Από το μαδημένο λόφο άρχισαν να εμφανίζονται δειλά – δειλά παρέες μαύρων χοίρων ώσπου έφτασαν δίπλα μας και άρχισαν να μας περιεργάζονται. Ύστερα, ήρθαν και άλλες παρέες, μας πλησίασαν, και όλα μαζί απορούσαν γιατί τους φώναξε, αφού δεν βρίσκουν φαγητό! Οι μαύροι χοίροι εκτός από εξυπνάδα, έχουν και σωματική δύναμη. Στο πέρασμά τους, αν θέλουν, μπορούν να μην αφήνουν τίποτα όρθιο ακόμα και αν αυτό είναι κάποιο χώρισμα ή αυτοκίνητο.

Οι βουβαλίνες στην φάρμα του Δήμου

Περπατάμε προς το σκέπαστρο με τις αγελάδες. Δεν τις ενοχλούμε γιατί έχουν μέσα τα μωρά τους και τα ταΐζουν. Εκεί βλέπουμε από μακριά να κατηφορίζουν δύο βουβάλες, η μία σχεδόν κολλημένη πάνω στην άλλη. Ο Θέμης βγάζει άλλο ήχο (νομίζω ότι μέτρησα 4 διαφορετικούς) για να τις προτρέψει να έρθουν κοντά μας. Φαίνονται άγριες με τόσο όγκο και όμως πλησιάζουν γεμάτες περιέργεια, ίσως περισσότερη και από τη δική μας, την ανθρώπινη. Η μία είναι πιο ντροπαλή από την άλλη. Μας κάνουν νάζια.

Ο Θέμης βγάζει από το αυτοκίνητο την γαλατόπιτα και μέχρι να σερβιριστούμε οι βουβάλες αράζουν κοντά μας, μέσα στη γούβα με τα λασπόνερα. Εδώ όλα κυλάνε χαλαρά, όπως θέλουν τα κέφια τους.

Η παραδοσιακή γαλατόπιτα στην Κιβωτό του Δήμου

Τα κρέατα από την Κιβωτό του Δήμου διατίθενται σε βραβευμένα εστιατόρια των Αθηνών, όπως το Basegrill, Coocoovaya, Hoocut και τη Hytra, όπου οι διάσημοι σεφ, γνωστοί για τη γαστρονομική τους κουλτούρα, συνεργάζονται άμεσα με τη φάρμα για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Δίπλα στην περίφραξη της Κιβωτού, υπάρχει το μποστάνι με τα οπωροκηπευτικά, τις ροδιές κ.α. Με τα γαλακτοκομικά τους φτιάχνουν γαλατόπιτες και άλλα παραδοσιακά εδέσματα για να κερνούν τους επισκέπτες. Η Κιβωτός του Δήμου είναι ανοιχτή και επισκέψιμη για όλους αρκεί πρώτα να ειδοποιήσει κάποιος το Θέμη.

Για περισσότερες πληροφορίες, διευκρινήσεις ή ραντεβού επικοινωνήστε τηλεφωνικά μαζί τους.